2024 жылы Сарысу аудандық сотына барлығы 101 неке бұзу туралы арыз түсіп, оның 12 арыз қайтарылған, 89 арыз өндіріске қабылданып, 39 отбасы некесі бұзылғанын, 10 отбасы татуласуына байланысты іс қысқартылғанын, 37 іс қараусыз қалдырылғанын атап өтті. 6 іс қарау сатысында. Сонымен неке бұзуға ниет білдірілген отбасылардың 55,4 пайызы райынан қайтқандығын білдіреді.
2024 жылдың бүгінгі күніне дейін «Бастау» жұмыс тобының есепті бойынша аудандық соттан 27 ұйғарым келіп түскен. Қазіргі уақытта 12 отбасы қайта қосылудан бас тартса, 7 отбасы татулас-ты. 2 арыз иелерімен психологиялық жұмыстар жүргізілуде.
Неке бұзуға ниет білдіргендердің арасында зорлық-зомбылық құрбаны болған жағдайда психологиялық көмек көрсетіп, отбасыны сақтап қалуға тырыспаған жөн.
Д.Кадеркулқызы,
аудандық соттың судьясы
Табиғатта демалу кезіндегі өрт қауіпсіздігі ережелері
Көкмайсаға аунап-қунап, табиғатта демалып қайтушылар қоршаған ортадағы өрт қауіпсіздігі шараларын сақтай бермейді. Әсіресе сөнбей қалған темекі тұқылы, тау бөктеріндегі, дала алқабындағы достармен болған демалыста от жағып, шай қайнату, кәуап пісірудің соңы төтенше жағдайларға алып келетіні жасырын емес.
Дала мен орманның ең бірінші жауы-қызыл жалын. Өрт қауіпсіздігінің қарапайым ережелерін сақтай отырып, табиғатты өрттен қорғауға және ауқымды апаттың алдын алуға болады. Ормандар мен далалардағы өрт қауіпсіздігі біздің отты қалай дұрыс пайдалануға деген оң көзқарасымызға тікелей байланыс-ты. Табиғатта қарапайым мінез-құлық ережелерін сақтай отырып, орман мен дала өртінің санын едәуір азайта аламыз. Осыған орай ауданымызда өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық іс-шаралар жүргізіліп жатыр. От үлкен зиян келтіреді, кейде жүздеген мың теңгені құрайды, бірақ адам өмірі баға жетпес және ешқашан қалпына келмейді. Дала немесе орман өрттері жиі орын алатын себептердің бірі отты абайсыз қолдану болып табылады.
Табиғатта демалу кезінде ағаштар мен бұталардан алыс от жағыңыз. От жағу үшін мүмкіндігінше құрғақ бұтақтар мен шөптерді қолданыңыз. Өрт сөндірілмеген от немесе шыны бөтелке болуы мүмкін. Көптеген адамдар демалғаннан кейін табиғатты сақтамайды, шашыраңқы бөтелкелер, пакеттер, қағаздар және басқа да қоқыстар, сөндірілмеген от қалдырады, ал от жағу үшін ағаштардың жасыл бұтақтарын кесіп тастайды деп айтқым келеді. Демалыс орнын босатып, алауды сумен сөндіріңіз.
Шыны, пластикалық бөтелкелер, консервілерді өзіңізбен бірге алып кетіңіз. Мұны балаларыңызға көрсетіңіз, олар өз кезегінде балаларына үйретеді.
Құрметті аудан тұрғындары! Табиғатта демалу кезінде өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтаңыз! Өрт шыққан жағдайда дереу «101» телефонына қоңырау шалыңыз. Сіздің уақтылы қоңырауыңыз үлкен өрттің алдын алып, біреудің өмірін сақтап қалуы мүмкін
Қ.Тастыбаев, аудандық Төтенше жағдайлар бөлімінің
аға инженері
Суға шомылу маусымында сақтық керек
Шомылуға барған кезде жазатайым оқиғалардан сақ болу мақсатында қауіпсіздік ережелерін сақтауға шақырамыз.
Ең алдымен шомылатын судың тереңдігі мен тазалығына мұқият болу қажет. Әдетте соңы қайғыға ұласатын оқиғалар суға шомылуға тыйым салынған жерлерде болатыны жасырын емес. Сондықтан, тек рұқсат етілген орындарда шомылған жөн. Белгіленген қоршаудан тыс аумаққа және техникалық ескерту белгілерінің үстіне шығуға болмайды. Бассейн, теңіз бен көлдерге ішімдікке масайған күйде кірмеу қажет.
Тағы бір ескеретін жайт — балаларды қараусыз қалдырмау. Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы кішкентай балалар үнемі үлкендердің қарауында болуы тиіс. Сәл үлкенірек жастағы жасөспірім балалар, өздері су айдынына шомылуға барған кезде суға түсуге рұқсат етілген, қауіпсіздігі сақталған жерлерде шомылуы қажет. Оларға белгі қойылған жерден асып жүзуге болмайтынын, жағадан алыс жүзбеу керектігін егжей-тегжейлі түсіндіру қажет.
Осы орайда қосымша тыйымдарға тоқтала кетуді жөн көрдік.
— Кемеге жақын жүзуге болмайды.
— Таяз жерге немесе белгісіз тереңдікке секіруге болмайды.
— Күнге қыздырынғаннан кейін немесе ұзақ жүгірістен соң суға секіруге болмайды, мұндай жағдайда адам есінен танып қалуы мүмкін.
— Суға кірер алдында шайынып алу керек.
— Дауыл немесе толқын болған жағ-дайда шомылуға болмайды.
— Суда қауіпті ойындарды ойнауға болмайды, себебі суға тұншығу қаупі зор.
Суға түскен кезде сіңірдің тартылып қалу қаупі бар. Бұл кезде қорқыныш-үрейге жол бермей, судан тезірек шығу үшін бар күш-жігерді салу қажет. Сіңірдің тартылуына бірнеше себеп бар, солардың бірі — жүзушінің суық суда жүзуі және ұзақ уақыт бойы суда болуы. Бұл кезде жүргізілетін шаралар – жүзу түрін өзгерту және мүмкіндігінше судан тез шығу. Жағаға шыққаннан кейін тартылған бұлшықетті міндетті түрде уқалау қажет. Егер саусақ бұлшықеттері тартылса онда саусақтарды жиі әрі жылдам ашып жабу арқылы бұлшықеттерді босаңсытуға болады. Егер аяқ бұлшықеттері тартылса онда арқаға жатып қол арқылы жүзу қажет. Ал егер қол тартылса аяқпен жұмыс жасау қажет. Халық көп жиналатын жағажайларда, өзен-көлдерде инфекция жұқтыру қаупі жоғары. Сондықтан шомылуға тыйым салынған жерлерде суға түспеген абзал. Лас жағажайларда ішек инфекцияларын, тері ауруларын қоздыратын инфекцияларды жұқтырып алуымыз мүмкін. Олар: лямблиоз, криптоспоридиоз, ротавирустар, дизентерия, холера, сальмонеллез, лептоспироз, гепатит А вирустары. Сонымен қатар ферма, зауыт, саябақ маңайларында иттер көп серуендейтінін байқаған боларсыз. Олар да суды ластауы мүмкін. Сондай-ақ суда жүзетін құстардан паразит, микробтар тарайды. Жағымсыз иіс шығатын су қоймаларына мүлде жақындамаған жөн.
Н.Аманжол,
аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының жетекші маманы Науқастың бейінді маманға баратын жолы
Сізге бірінші кезекте алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсететін медициналық ұйымдардың (МСАК) біріне тіркелгеніңізді тексеру қажет. Бұл жерде клиника немесе емхана Медициналық сақтандыру қорының жеткізушісі және Сіздің аумақтық қолжетімділік шегінде орналасуы қажет екенін есте ұстаған жөн. Егер сіз әлі МСАК тіркелмеген болсаңыз, оған уақыт тауып, міндетті түрде тіркелуіңіз керек. Онсыз сіз дәрігерге тегін көріне алмайсыз, қажетті диагностикадан өте алмайсыз, медициналық көмектің басқа түрлеріне жолдама ала алмайсыз. Екінші. Медициналық сақтандыру жүйесіндегі мәртебеңізді тексеруді ұмытпаңыз. Кеңейтілген МӘМС пакетіне қол жеткізу үшін сізге «сақтандырылған» мәртебесін алу қажет. Мұны Қордың сайтында ЖСН нөмірі арқылы немесе @SaqtandyryBot телеграмм боты арқылы жасауға болады. Үшінші. Емханаға жоспарлы түрде барар алдында терапевтке жазылуды ұмытпаңыз. Мұны мобильді қосымша арқылы немесе емханаңыздың call орталығы арқылы ыңғайлы түрде жасауға болады. Талонды алу үшін кездесуге сәл ертерек келген дұрыс. Бүгінгі таңда барлық қалалық емханада электронды кезек бар.
Егер Сіз, тар бейінді маманның диспансерлік есебінде болмасаңыз, маманға учаскелік дәрігердің жолдамасынсыз кіре алмайтыныңызды есте ұстаған жөн. Төртінші. Көрсетілген жағдайда учаскелік дәрігер сізге талдаулардың негізгі немесе кеңейтілген тізбесі бойынша нұсқаулар береді, қажет болған жағдайда сізді диагностикалық тексеруге немесе денсаулықты бағалау үшін маманның кеңесіне жібереді. Бұл үшін өз қалтаңыздан ештеңе төлеудің қажеті жоқ. Зерттеуге немесе мамандандырылған мамандарға жолдамалар медициналық көрсеткіштер болған жағдайда ғана берілетінін атап өтеміз. Естеріңізге сала кетейік, 1 сәуірден бастап қазақстандықтар терапевттің қабылдауына жазылмай-ақ емханадағы мамандарға бара алады. ҚР Денсаулық сақтау министрлігі учаскелік дәрігерді айналып өтпей мамандандырылған маманға баруға болатын сегіз бағытты анықтады:
- төтенше жағдайлар мен жарақаттар кезінде: біз тек травматологпен ғана емес, сонымен қатар басқа дәрігерлермен, мысалы, офтальмологпен немесе отоларингологпен (ЛОР дәрігері) кездесуге жазылу туралы айтып отырмыз;
- шұғыл және жоспарлы стоматологиялық көмек көрсету кезінде: балалар мен жүкті әйелдер жоспарлы күтім жасау үшін стоматолог дәрігеріне, ал шұғыл көмек көрсету үшін – мүгедектер, ҰОС ардагерлері, атаулы әлеуметтік көмек алушылар, «Күміс алқа» орденімен марапатталған көп балалы аналар жүгіне алады және «Алтын алқа» медальдарымен, жасы бойынша зейнеткерлер, АҚТҚ жұқтырғандар, онкологиялық немесе туберкулезбен ауыратындар, сондай-ақ мүгедек балаларды бағып отырған жұмыссыздар;
- акушер-гинекологпен байланысу кезінде (жүкті әйелдерге учаскелік дәрігер арқылы жүзеге асырылатын тіркеу қажет болған жағдайларды қоспағанда);
- психологпен байланысу кезінде;
- онкологиялық немесе гематология-лық ауруларға күдік туындағанда: растайтын сынақтар мен құжаттар болған кезде, мысалы, КТ немесе ультрадыбыстық суреттер;
- 14-29 жас аралығындағы жастар емханалар жанынан ашылған жастар денсаулық орталықтарына хабарласқанда, жастар денсаулық орталықтарының мамандарына (урологтар, акушер-гинекологтар, психологтар, психиатрлар жұмыс істейді) тікелей қабылдауға жазыла алады;
- белгілі бір уақыт ішінде мамандардың динамикалық бақылауында (тіркеуде) болатын науқастарға жүгінген кезде. Мысалы, жүрек патологиясы бар науқастар кардиологқа тікелей жүгіне алады;
- наурыздан қарашаға дейін шалғай елді мекендерге қатынайтын медициналық пойыздар және жылжымалы медициналық кешендер (жабдықталған автобустар мен жүк көліктері) арқылы медициналық көмекке жүгінген кезде.
Сіз қолданатын медициналық қосымша арқылы немесе емхананың байланыс орталығы арқылы бейінді маманның қабылдауына жазыла аласыз.
Л.Алимова, «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ Жамбыл облысы бойынша филиалының директоры
